Brzmiący groźnie tytuł może kryć
pod sobą wiele niezrozumiałych terminów, czym jest percepcja
słuchowa?
Rozwój percepcji słuchowej możemy
zaobserwować już w okresie prenatalnym, dokładnie w pierwszym trymestrze ciąży
wykształcają się uszy, a około czwartego miesiąca dziecko jest zdolne do
słyszenia dźwięków z otoczenia. Właśnie w tym momencie możemy zacząć stymulować
słuch małego człowieka, poprzez mówienie „do brzucha” i słuchanie muzyki, w zamian za bodźce
słuchowe, dziecko nagrodzi mamę serią wyczekiwanych ruchów.
Sama percepcja słuchowa jest rozumiana jako zdolność odbioru
dźwięków i ich rozpoznawania. Jej prawidłowy rozwój jest niezbędnym warunkiem
do pełnego rozumienia i odpowiedniej artykulacji mowy oraz opanowania
umiejętności czytania i pisania.
A teraz trochę wiedzy w pigułce, czego możemy oczekiwać od
dziecka w poszczególnych etapach życia? W pierwszym roku życia następuje
najszybszy postęp rozwoju percepcji słuchowej. Dziecko zaczyna od reagowania na
dźwięki odruchem Moro, potrafi je lokalizować, różnicować melodię, odróżniać i
rozumieć zabarwienie emocjonalne wypowiedzi (uśmiecha się na wypowiedź o
charakterze radosnym, płacze na wypowiedzi, które mają formę krzyku). Około
dwunastego miesiąca życia dziecko porusza się w ryt melodii, rozumie proste
polecenia poparte gestem. Drugi rok życia to umiejętność dokonywania syntezy
sylabowej, tj. z sylab „au-to” potrafi powtórzyć płynnie wyraz „auto”. Następne
lata to doskonalenie analizy i syntezy sylabowej, słuchanie dłuższych
wypowiedzi z uwagą. Natomiast piąty i szósty rok życia dziecka jest kluczowy w
nauce czytania. Tutaj młody człowiek potrafi już wyróżnić początkową i końcową
głoskę, następnie podzielić wyraz na głoski i scalić go w całość. Jednak, aby
nasz mały wychowanek sprawnie i bez większego trudu przeszedł przez wszystkie
etapy musimy mu w tym pomóc, poprzez szereg ćwiczeń.
Autorski program stymulujący
percepcję słuchową, zawierający niezliczoną ilość propozycji ćwiczeń,
opracowany przez dr hab Irenę Polewczyk w książce, którą serdecznie polecam
„Diagnozowanie i stymulowanie rozwoju percepcji słuchowej dzieci w wieku
przedszkolnym” zawiera następujące ćwiczenia, które przygotowane zostały dla
dzieci cztero i pięcioletnich, jednakże większość z tych propozycji każda mama
może przekształcić indywidualnie do potrzeb i wieku swojego dziecka oraz
przedmiotów dostępnych w domu.
Dziecko określa rodzaj dźwięków dochodzących z otoczenia i nazywa czynności, które je powodują; określa odległość miejsca, z którego dochodzi dźwięk.
Ile dźwięków
Nauczyciel gra na pianinie jeden lub dwa dźwięki razem we współbrzmieniu. Zadaniem dziecka jest odgadniecie liczby zagranych dźwięków. Dzieci odpowiadają, unosząc do góry rękę, z jednym lub dwoma palcami.
Zgaduj-zgadula
Dzieci w gromadce siedzą na podłodze tyłem do nauczyciela, który daje im do rozpoznania zagadki słuchowe: szura krzesłem, zamyka szufladę biurka, uderza łyżeczką o kubek. Po usłyszeniu każdego dźwięku dzieci odwracają się do nauczyciela i mówią, co usłyszały. Gdy rozpoznanie pojedynczych dźwięków przestaje sprawiać dzieciom trudność, nauczyciel stosuje dwa odgłosy równocześnie. Są one zupełnie różne, na przykład dźwięk dzwonka i stukanie ołówkiem o stół.
Zabawa z bębenkiem
Dzieci z bębenkami stoją, tworząc duże koło i obserwują poruszającego się wewnątrz nauczyciela. Może on chodzić, skakać, biegać, klaskać. Dzieci starają się uderzać w bębenki zgodnie z ruchami nauczyciela, tak jakby mu akompaniowały.
Taniec instrumentów
Dzieci stoją w kole. Instrumenty (o jeden mniej niż osób w grupie) leżą na zewnątrz koła. Dzieci maszerują po kole w rytm granej przez nauczyciela muzyki. Gdy muzyka milknie, dzieci starają się jak najszybciej chwycić najbliżej leżący instrument. Dziecko, dla którego zabrakło instrumentu, staje w środku koła i gra wraz z nauczycielem na wybranym przez siebie instrumencie. Zabawa toczy się dalej. Coraz więcej dzieci dołącza do orkiestry, znajdującej się w środku koła i gra z nauczycielem. Zwycięzcą zostaje to dziecko, któremu najdłużej udał się maszerować po kole.
Głos natury
Dzieci otrzymują obrazki z pięcioma zwierzętami (kura, żaba, kot, krowa, pies). Nauczyciel prosi, aby dziecko słuchały się w nagrani. Gdy usłyszą dźwięki wydawane przez poszczególne zwierzęta, nazywają i wskazują je na obrazkach.
Zabawy z rytmem
Nauczyciel rozdaje dzieciom dwie drewniane pałeczki. Prosi, aby dzieci wsłuchały się w wystukiwany przez nauczyciela rytm, a następnie próbowały go powtórzyć.
Klaśnij, tupnij, raz i dwa
Dzieci słuchają i powtarzają po nauczycielu, np.: dwa razy tupnięcie, trzy klaśnięcia i jeden podskok.
Rymy
Dziecko wymyśla/tworzy rym do słów podanych przez nauczyciela np.: panna - wanna, kotek – płotek, dama – rama itp.
Świat owoców
Dziecko wybiera spośród obrazków przedstawiających owoce, te które pochodzą z krajów tropikalnych. Wskazuje te, których nazwy nauczyciel wypowiada sylabami, np.: ba-na-ny, ki-wi itp. Następnie zamienia miejsca dwóch obrazków. Określa, które obrazki zostały zamienione, dokonując analizy sylabowej. Zadaniem dziecka jest dokonanie syntezy sylabowej wyrazu i skazanie obrazka, który został zamieniony.
Co słyszysz?
Nauczyciel prosi dzieci, aby podniosły rękę, kiedy usłyszą wyraz zaczynający się na głoskę s. Kiedy wypowiadany przez nauczyciela wyraz zaczyna się na sz, dzieci podnoszą dwie ręce.
Czy dobrze powiedziałam?
Nauczycielka unosi obrazek do góry – głośno i wyraźnie wymawia nazwę widniejącej ilustracji. Dziecko ma określić, kiedy nauczycielka mówi dobrze, a kiedy źle, np.:
Sanki – szanki
Rak – lak
Kawa – tawa
Kot – tot
Podnieś rękę
Nauczyciel dobiera sylaby zbliżone brzmieniem (z wykorzystaniem głosek opozycyjnych) i poleca, aby dziecko podniosło ręę w momencie usłyszenia określonej sylaby, np.:
Da – ba ga da
Pa – pa ba da
Ta – pa da ta [1]
[1] I.
Polewczyk, Diagnozowanie i stymulowanie rozwoju percepcji słuchowej dzieci w
wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Akademickie Żak
Potrzebujecie scenariusza do zajęć doskonalących u dzieci percepcję słuchową, służę pomocą i wrzucam moją propozycję.
Zapraszam!
__________________________________________________________________________________
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Twój komentarz jest dla nas ważny. Dziękujemy!